Edel Maex over de spreuk...

aug_spreuk

Ja, deze spreuk past wel bij mij. Want die zee van tijd gebruik ik al een poosje als een beeld in onze mindfulness-sessies. Daarmee duid ik het verschil tussen de doe-modus, de modus waarin we iets willen bereiken en heel doelgericht te werk gaan en de zijnsmodus, de modus waarin er net niets moet, waarin je gewoon mag zijn. Dat begint in een mindfulness-sessie al bij het halen van een matje om op te gaan liggen. Dat matje halen, dat doe je natuurlijk in doe-modus. Maar zodra je zit, valt die doe-modus weg, dan bén je. En dat is genoeg. Soms ervaar je je zijnsmodus een paar seconden, luttele minuten, maar ze zijn wezenlijk, je gunt jezelf om er gewoon te mogen zijn. Jullie spreuken helpen daarbij, die brengen de lezer héél even in zijnsmodus. Ze brengen je tot stilstand, je blijft even bij jezelf.

Begrijp me niet verkeerd, die doemodus is natuurlijk nodig. Anders gebeurt er niets. In je werk, in het zorgen, in het leven, je doet vanalles en dat is nodig. Maar het gevaar bestaat dat je vastloopt omdat je holt van doel naar doel en de zijnsmodus verwaarloost.
De Grieken gaven de tijd al twee gezichten: Chronos en Kairos. Chronos staat voor de kloktijd. In onze samenleving ook de kwantitatieve tijd van economie en efficiëntie. Maar dan heb je de kleinzoon van Chronos, dat is Kairos. Dat is de god van de innerlijke en kwalitatieve tijdsbeleving, de tijd die je ook rust geeft en creativiteit oproept. Het evenwicht bewaken tussen doe-modus en zijnsmodus, tussen Chronos en Kairos, dat is de kunst.

Vroeger zorgden vaste rituelen voor dit moeilijke evenwicht.
Vandaag is zondag een dag geworden dat we toch nog vanalles willen doen, onszelf een en ander opleggen om toch maar nuttig bezig te zijn. Door de luxe waarin we leven, kunnen we ook altijd iets doen. Op onze gsm zitten bijvoorbeeld, want op elk moment van de dag kunnen we overal online. Winkelen ook want zondagen werden koopzondagen… De joden leggen nog steeds de doe-modus stil tijdens de sabbat of sjabbat. Daniel Dennett, filosoof én atheïst, zei ooit: “Er is één ding waarin ik God gelijk moet geven: dat we één dag per week een rustdag nodig hebben.”

Was het vroeger dan beter? Nee, natuurlijk niet. Het spanningsveld tussen doen en zijn is er altijd geweest. En als je op reis gaat door een stad, hier of in andere landen, zal je zien dat alle culturen plaatsen hebben gecreëerd om te mogen zijn. Je hoeft niet te geloven om in een kerk, een grote moskee of synagoge te voelen dat je, figuurlijk en letterlijk, ruimte krijgt om te zijn. Alleen verkeren we voortdurend in overlevingsmodus waardoor we vergeten dat we die weidse open ruimte ook écht nodig hebben. We lopen aan die ruimte voorbij maar ze is er wel.

Pas wanneer we overspoeld worden, pas wanneer ons iets ergs overkomt, pas wanneer we botsen op een muur, kunnen we niet anders dan lossen en ons overgeven aan de leegte. Dan ontvouwt er zich iets anders. Als je dat beseft, dat er iets anders op je weg komt, groeit er ook vertrouwen in die leegte, in het lossen, in het stilstaan, in die weidse open ruimte. Het is een plek van niet-weten. Een plek die ons aantrekt en beangstigt tegelijk. Een leegte die bevrijdt maar ook onzeker maakt.

Jouw zee van tijd kan van grote betekenis zijn voor een ander. Denk eens na over wat jij nodig hebt als je verdrietig bent of totaal in de put zit. Wil je dan dat iemand met veel goede raad komt? Dat iemand jou vertelt wat die zelf heeft meegemaakt en hoe moeilijk dat was? Nee, als je verdrietig bent, wil je gehoord worden. Iemand die voor jou dan een plek creëert waar je gewoon mag zijn, iemand die alleen maar luistert met milde open aandacht, zonder oordeel, die deelt met jou een zee van tijd.

Download hier de maandspreuk →