De waaroms van mensen leren zien en begrijpen
In een wereld waarin iedereen zijn oordeel al klaar heeft, is het een verademing om naar mensen te luisteren die verder dan dat oppervlakkige durven kijken. Wij zochten Magda Biesemans (71) op, die als vrijwilliger een steun en toeverlaat is voor gedetineerden in de gevangenis van Leuven. “Waarom weten we het zo graag altijd beter? Wat als we nu eens moeite deden om de waaroms van mensen te leren zien en begrijpen?” Een gesprek over gastvrijheid, kansen en klanten.
“Kom binnen en zet u. Ik ben nog even in gesprek, maar schuif gerust aan. Koffie?” De ontvangst bij Magda is hartelijk. Aan tafel zit Rabeeh, een Syrische jongeman die sinds kort in Leuven woont en er een intensieve taalcursus Nederlands volgt. Niveau 4 intussen, zo blijkt ook uit de vragen die hij ons stelt. “Wat is het verschil tussen doordat en omdat?” of “wanneer gebruik ik verwerpen en wanneer weigeren?”
“Ik kwam twee puntjes tekort om naar niveau 5 te mogen. Daarom ga ik het opnieuw proberen, want met niveau 5 kan ik starten aan de universiteit”, zegt Rabeeh.
“Plots stond hij daarnet voor de deur. Normaal hadden we vorige week al afgesproken, maar de ontgoocheling na zijn uitslag zal te groot geweest zijn”, vermoedt Magda. Twee jaar geleden vluchtte Rabeeh uit zijn thuisstad Aleppo. Vandaag wil hij zo snel mogelijk dat Nederlands goed onder de knie krijgen. “Met gewone gesprekken en het wijzen op foute zinsconstructies probeer ik hem te helpen.”
De waaroms
Mensen helpen. Twee woorden die hier allesbehalve een banale betekenis krijgen. Een kader aan de muur met daarin 22 foto’s trekt mijn aandacht. “Dat zijn alle mensen die hier minstens zes maanden hebben gewoond. Al 25 jaar vangen mijn man Jan en ik hier thuis mensen op. Niet alleen vluchtelingen, ook mensen met andere problemen of die zich hier kwamen inzetten voor een sociaal project.”
Maar dat het soms ook moeilijk is geweest, verhult Magda ook niet. Ze vertelt het verhaal van een man uit Iran die zelfs meerdere jaren bij hen verbleef. Alcohol, ruzie, verwijten. En toch bleef ze hem kansen geven. “Soms begon het met ‘ik haat u’ en dan wist ik eigenlijk al dat het goed zat. Voor ons is de achterliggende waarom veel belangrijker. De rugzak die sommigen dragen of hun wens om tot een groep te behoren, om iemand te zijn, spelen vaak een grote rol.”
Het Beschermcomité
Sinds zestien jaar zet Magda zich ook in voor gevangenen in Leuven Centraal, aan de overkant van de straat. “Tien klanten heb ik daar”, zegt ze met een knipoog. “Die kennismaking begint meestal vrij oppervlakkig met wie ben ik en wie ben jij of hoe gaat het hier? Maar de appreciatie en het wederzijds vertrouwen is nadien vaak heel groot. Zonder zou ik al lang gestopt zijn. Samen met ons team - het Beschermcomité. Klinkt oubollig, niet? - kunnen we elk in een afzonderlijke ruimte of op cel met mensen gaan praten."
Tot haar klanten rekent Magda veelal buitenlandse gedetineerden die hier geen familie hebben. Ze gaat niet alleen in gesprek met de gevangen zelf, maar zoekt soms ook bij gelegenheid hun echtgenotes en kinderen op. “Als ik vind dat dat nodig is, motiveer ik zelfs een echtgenote om haar man te komen opzoeken in Leuven. In realiteit lukt het me niet altijd om de bruggen te herstellen. Soms breng ik, met akkoord van de echtgenote, de kinderen tot bij hun papa. Familiebanden blijven aanhouden of herstellen zijn van groot belang voor wie buiten én binnen de muren van de gevangenis verblijft. Want op een dag gaat de deur van de gevangenis open."
Terwijl we afscheid nemen, verklapt Magda ook nog dat zij en Jan binnenkort hun vijftigste huwelijksverjaardag vieren. We hebben ook een aantal van onze vroegere internationale gasten uitgenodigd en iedereen gevraagd om voor wat lekkers te zorgen. “Ze reageren niet allemaal even snel, dus het wordt een grote verrassing wat er op tafel zal staan”, lacht ze. Rabeeh is intussen al lang weer vertrokken, maar niet zonder eerst een nieuw gesprek met Magda in te plannen. “Mensen kansen geven. Dat is het allerbelangrijkste in het leven.”
In het kader van ons Prison Talk-project is Magda ook buddy van Matthias. Met Prison Talk leidt BZN ex-gedetineerden op tot spreker. Ze vertellen over hoe ze in de criminaliteit belandden, hoe het leven in de gevangenis eraan toe gaat en hoe het is om weer vrij te komen. Je kan een spreker boeken voor groepen tot max. 50 personen. Lees meer over Prison Talk.
